Kloksmeer

Kloksmeer is een traditie ontstaan tussen 1100 en 1300 na Christus, die in de Groningse dorpen Siddeburen, Hellum en Schildwolde nog in ere wordt gehouden. Ook Kolham was van de partij, maar als gevolg van ongeregeldheden werd daar in 1889 door de Marechaussees een einde aan gemaakt.

     Afbeelding 1: de 17e-eeuwse kerk van Schildwolde.
Afbeelding 2: de hervormde kerk van Siddeburen. Deze middeleeuwse kerk is deels romaans en deels romanogotisch.
Afbeelding 3: aanhanger van 'Kloksmeer Schildwolde'

De traditie

Kloksmeer is van oorsprong een heidense traditie en komt voort uit het idee dat de lucht tijdens de jaarwisseling, in deze donkere dagen, bevolkt werd met boze geesten die in het nieuwe jaar ongeluk zullen brengen. Ze zouden het huis en hof onvruchtbaar kunnen maken, zodat er geen kinderen of vee in het nieuwe jaar geboren zouden worden. Ook zouden er geen vruchten en gewassen willen groeien. De geesten, die bang voor lawaai zijn, worden geweerd door de klok van de plaatselijke kerk twaalf uur lang, van 8 uur op oudjaarsavond tot 8 uur op nieuwjaarsmorgen, onafgebroken te luiden (in Hellum slechts 2 uur vanwege de oude klok met hout).

   Afbeelding 1 en 2: het luiden van de klokken

Kloksmeer lopen

Op oudejaarsdag gaan de vrijgezelle mannen het dorp rond om kloksmeergeld op te halen. Men brengt de klokkenluiders nieuwjaarswensen en biedt daarbij een glas zonder voet met alcoholische inhoud aan om ervoor te zorgen dat het klokluiden gesmeerd liep. De klokkenluider kan dan de bezoeker uitnodigen het klokkentouw even over te nemen. Het is wel van groot belang dat de regelmaat van het luiden niet verstoord wordt, want dat zal ongeluk brengen (er is nog een andere bedenking, maar die wordt geheim gehouden).

   Afbeelding 1: mannen die kloksmeer lopen
Afbeelding 2: een glaasje voor de klokkenluiders

In Siddeburen wordt, wanneer de klok om 8 uur in stilgezet, door alle kloksmeerjongens en nog aanwezige dorpelingen een rondgang door het dorp gemaakt vergezeld van de grote trom.

Filmpje van het Kloksmeerlopen op RTV Noord

De foto's  zijn van Kloksmeer (lopen) in Schildwolde en Siddeburen 2017/2018, met dank aan Janneke de Rade.