De wapens van de voormalige gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde en Slochteren

Op 1 januari 2018 gingen de gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde en Slochteren samen verder als de gemeente Midden-Groningen. Dit ging gepaard met een nieuw gemeentewapen. We blikken even terug in de geschiedenis van haar voorgangers.

Het wapen van Hoogezand-Sappemeer

Door de samenvoeging van de gemeenten Hoogezand en Sappemeer in 1949 konden de afzonderlijke wapens niet langer gebruikt worden. Er ontstond behoefte aan een gezamenlijk wapen. In dit nieuwe wapen moest allereerst de vereniging van beide gemeenten duidelijk zichtbaar worden. Daarnaast was het de bedoeling dat ook de afzonderlijke delen van de nieuwe gemeente herkenbaar bleven. Het nieuwe wapen werd ontworpen door de Hoogezandster kunstenaar N.J.B. Bulder. Op 28 november 1951 werd het bij Koninklijk Besluit aan de gemeente Hoogezand-Sappemeer verleend.


 Wapen van Hoogezand-Sappemeer  Wapen van Hoogezand  Wapen van SappemeerDe wapens van Hoogezand-Sappemeer, Hoogezand en Sappemeer

Het gemeentewapen werd samengesteld uit de wapens van de voormalige gemeenten Hoogezand en Sappemeer. De bovenste helft is afkomstig uit het wapen van Hoogezand. Hier is in een rood vlak een gouden tandwiel afgebeeld. Rechts van het tandwiel staat een klinkhamer, links ervan een timmermanshamer, beiden van goud. De hamers duiden op de scheepsbouw die van oudsher in de omgeving van Hoogezand-Sappemeer beoefend werd. Het tandwiel symboliseert de machinebouw die omstreeks 1900 een belangrijke bron van bestaan werd.
De onderste helft van het voormalige gemeentewapen is afkomstig uit het wapen van Sappemeer. Hier wordt op een groen vlak een zilveren ploeg afgebeeld boven een viertal zilver blauwe golven. Deze golven symboliseren het reeds in het begin van de zeventiende eeuw drooggelegde Sappemeer. De ploeg duidt op de landbouw die op deze plaats tot bloei kwam na de ontginning van het veengebied. De bovenste helft van het wapen van Hoogezand-Sappemeer is door middel van een zwaluwstaartverbinding aan de onderste helft vastgeklonken om de hechte verbintenis tussen beide gemeenten weer te geven. Bovenop het wapenschild staat een gouden kroon met drie bladeren en twee parels. Het aantal bladeren geeft aan hoe machtig of belangrijk een stad of gemeente was.

Het wapen van Menterwolde

Het wapen van de voormalige gemeente Menterwolde werd op 12 oktober 1990 bij Koninklijk besluit verleend aan de gemeente Menterwolde.


 Wapen van Menterwolde  Wapen van Meeden  Wapen van Muntendam  Wapen van Gockinga
De wapens van Menterwolde, Meeden, Muntendam en Gockinga.

Het wapen wordt als volgt omschreven:

In zilver een uitgerukte elzenstruik van sabel met bladeren van sinopel en vruchten van sabel, op de takken waarvan twee toegewende vogels zitten; in een schildhoofd van sinopel een paal van goud, beladen met een lelie van azuur. Het schild gedekt met een gouden kroon van vijf bladeren.

Het schild is een combinatie van voorgaande wapens.De elzenstruik in het zilver is gebaseerd op de levensboom die in het wapen van Meeden stond. Deze staat symbool voor ‘het wold' in de gemeentenaam. Oorspronkelijk was de levensboom een heraldisch symbool dat door de kloosters moet zijn ingevoerd. Het klooster in Heiligerlee speelde een rol bij de ingebruikname van de Groninger kleistreek.
De paal van goud en de kleuren goud-groen in het schildhoofd komen uit het wapen van Muntendam. De gouden paal stond symbool voor een belangrijke dijk die onder andere als bescherming diende voor de polder De Munte. Op het schild van de gemeente Menterwolde stond de paal symbool voor het waterstaatverleden en de scheiding tussen Oldambt en Reiderland. De fleur de lis in het midden komt uit het familiewapen van het geslacht Gockinga.

Het wapen van Slochteren

Het wapen van de voormalige gemeente Slochteren heeft in de loop der tijd verschillende aanpassingen gehad, maar de ongevleugelde zeedraak kwam in elk ontwerp terug.


Wapen van Slochteren in 1954Wapen van Slochteren in 1899   Wapen van Slochteren in 1819De wapens van Slochteren uit 1954, 1899 en 1819.

Het laatste wapen wordt als volgt omschreven:

Gevierendeeld: I en IV in keel 2 dwarsbalken van zilver met over alles heen een zittende zeedraak van sabel, II in azuur een gouden dwarsbalk vergezeld van 3 gouden rozen, III in azuur een adelaarsklauw van goud, getongd en genageld van keel. Het schild gedekt door een gouden kroon van 5 bladeren.

Al op 10 november 1819 kreeg de ‘heerlijkheid' Slochteren haar eerste wapen toegekend. Dit wapen verschilde niet veel met het wapen dat bijna tachtig jaar later, op 21 juli 1899, werd toegekend. De kleur van de draak was wel anders, deze was van origine zwart en werd later zilver.

In 1953, op 7 september, kreeg de gemeente Slochteren wederom een nieuw wapen. Aan het nieuwe wapen werden de familiewapens van de families Rengers en Piccardt toegevoegd, belangrijke geslachten in de dorpen Hellum en Harkstede. Het wapen is gevierendeeld in gelijke kwartieren. Het eerste en vierde deel bestaan uit vijf dwarsbalken die afwisselend rood en zilver gekleurd zijn. Over de dwarsbalken is de zeedraak te vinden, die nu weer zwart is, zoals in het wapen van 1819. Het tweede kwartier is blauw met een gouden dwarsbalk en drie gouden rozen: het wapen van de familie Rengers. Het derde kwartier is ook blauw en bevat een gouden adelaarsklauw met rode nagels: het wapen van de familie Piccardt. Bovenop het schild vindt men een heraldische kroon met wel vijf bladeren, omdat de gemeente voor 1797 met volmachten en eigenerfden zitting had in de provinciale landdag.

 

Publicatiedatum: 17 juli 2019
Auteur: Rachel Hiemstra

Bronnen: