De arbeidsbeurs in Sappemeer

De oprichting

Al in 1931 duiken de eerste ideeën op om een arbeidsbeurs te openen voor Hoogezand, Sappemeer, Noordbroek en Zuidbroek. Deze arbeidsbeurs zou werkgevers en werkzoekenden moeten gaan helpen om elkaar te vinden. Het verzoek wordt door de Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid goedgekeurd en er wordt een Rijksbijdrage van 1200 gulden (40% van het salaris van de directeur) beschikbaar gesteld. Dit was echter niet wat de gemeenten voor ogen hadden, er was meer geld nodig. De zaak werd hierdoor opgehouden en opening van de arbeidsbeurs in 1931 zat er niet meer in.

Vele besprekingen volgen, maar ook deze leiden niet tot een contract. Uiteindelijk wordt een maximum van 1400 gulden vastgesteld dat per jaar bekostigd zal worden door het Rijk. De gemeenten stemmen in, maar ondertussen zijn ze wel vijf jaar verder. In 1936 wordt eindelijk het contract getekend door de vier gemeenten. Een jaar later wordt de oprichting goedgekeurd bij Koninklijk besluit van Koningin Wilhelmina.

Tijd van economische depressie

Was het gek dat men begin jaren dertig met dit idee kwam? Nee, er was in de jaren dertig sprake van een wereldwijde economische crisis die z’n weerga had op de werkgelegenheid. In oktober 1929 zakte in beurs in New York volledig in, wat leidde tot de val van de ene na de andere Amerikaanse bank. Omdat er sprake was van een wereldeconomie, waaide de crisis binnen korte tijd over naar Europa.

In Nederland stond vanaf 1933 de ARP-er Hendrikus Colijn aan het roer als minister-president. Hij voerde een bezuinigingspolitiek, waarin vooral ambtenaren in hun salaris werden gekort, op onderwijs werd bezuinigd en de werklozensteun werd verlaagd. Het aantal werklozen was vanaf 1933 enorm opgelopen en opstand vanuit het volk was te verwachten. In 1934 leidde het tot de Jordaanoproer, waarbij velen gewond raakten en zelfs vijf dodelijke slachtoffers vielen. In 1935 waren 600.000 mensen van de totale beroepsbevolking van acht miljoen werkloos. Colijn hield veel te lang vast aan de zogenaamde Gouden Standaard. Toen hij deze uiteindelijk in 1936 losliet en de gulden devalueerde kon ook de Nederlandse economie weer opkrabbelen.

De bouw van de arbeidsbeurs

De bouw van de arbeidsbeurs laat nog even op zich wachten. Pas als Nederland weer uit het dal kruipt wordt in 1938 in eerste instantie een noodinrichting geopend aan de Molenstraat te Sappemeer. Pas twee jaar later zal de officiële opening van het pand aan de Kleinemeersterstraat plaatsvinden. De schuilkelder die men onder het gebouw wilde vestigen is er nooit gekomen (al was dat gezien de timing geen slechte keuze geweest om deze wel aan te leggen), wel waren onder andere de armenzorg en een groentekelder in het pand gevestigd.

Uitbreiding

Vanaf 1948 (foto 1948) worden ook de inwoners van de gemeente Slochteren aangewezen op het later genoemde Gewestelijk Arbeidsbureau Hoogezand-Sappemeer. Als men in 1960 het bureau wil sluiten ontstaat daartegen veel verzet. De inwoners van Hoogezand, Sappemeer, Zuid- en Noordbroek zouden worden aangewezen op het bureau in Veendam en de inwoners van Slochteren op het bureau in Delfzijl. Qua reisafstand, -tijd en de huidige werkplekken van de inwoners zou deze keuze niet logisch zijn. Men zag dit in en de situatie bleef ongewijzigd.

  Foto uit 1995 van de voormalige arbeidsbeurs in Sappemeer.

Ongeveer twintig jaar later kwam het plan voor de Arbeidsbureaus Nieuwe Stijl (ANS). Wat inhield dat het bureau in Hoogezand-Sappemeer zijn zelfstandigheid zou verliezen en een bureau van de tweede orde worden. Ondanks veel ophef, omdat men het absoluut niet eens was met de plannen, werden ze toch doorgevoerd in 1981. Het bureau werd toegevoegd aan het G.A.B. Groningen. Halverwege de jaren tachtig verhuisde het bureau naar de Kerkstraat 38a in Hoogezand. Vanaf 1998 komt het CWI in beeld. De naam arbeidsbureau blijft nog wel een tijdje bestaan naast de nieuwe naam Centrum voor Werk en Inkomen. Tijden veranderen. In 2009 fuseerden het CWI en het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) tot het WERKbedrijf binnen UWV.