Aletta Jacobs College 150 jaar: hoe het allemaal begon...

In 2018 bestaat het Aletta Jacobs College en zijn rechtsvoorgangers 150 jaar. Tijd voor een feestje, maar hoe is het allemaal begonnen? Wij blikken terug in de notulen van de Gemeenteraad van de jaren zeventig van de 19e eeuw en komen het volgende tegen over de aanbouw van de Rijks Hogere Burgerschool, de school waarmee het allemaal begon:

Al in 1866 was men bezig met de aanbesteding van een Hogere Burgerschool in Sappemeer. Uit de notulen van de Gemeenteraad van 1866 tot en met 1868 blijkt dat men uiteindelijk 3 percelen opkoopt met een gezamenlijke grootte van 26 roeden (ongeveer 106 meter) en 20 ellen (ongeveer 13 meter).
Niet iedereen is het eens met de bouw, sommigen protesteerden tegen het plan, ze vonden het te gewaagd en te duur. De bouw wordt uiteindelijk uitbesteed aan drie aannemers die de bouw zullen voltooien voor 33600 gulden: Van der Sluis uit Appelscha en medeaannemers De Herder uit Hemrik en De Jong uit Nieuwolda.

Op 16 augustus 1867 wordt een gedenksteen geplaatst, aanwezig hierbij zijn ook de architect H. Rademaker uit Groningen en aannemer De Herder uit Hemrik. In de toespraak die wordt gehouden spreekt de burgemeester over ‘de grondige wetenschappelijke ontwikkeling van de jeugd die zeer noodzakelijk was en in het belang van de gemeente’. 

 Omstreeks 1900, de Rijks Hogere Burgerschool aan de Noorderstraat nr. 151. Links boekhandel Roukes (perceel nr. 149).

Met de zilveren troffel waarmee ook de eerste steen van de doopsgezinde kerk werd gelegd wordt de gedenksteen ingesmeerd en met behulp van takelwerk in het front van het gebouw, onmiddellijk onder het middelste glasraam van de kelderverdieping, geplaatst.

Op 9 juni 1868 spreekt men in de raadsvergadering over het plan de RHBS twee dagen voor publiek te openen. Een bezoekje aan de RHBS is echter niet gratis, althans de eerste dag niet, dan moet men 10 cent entree betalen. De tweede dag is wel kosteloos, mits er geen kinderen beneden de 15 jaar aanwezig zijn. Op zich een opvallende eis, voor een school waar uiteindelijk juist deze kinderen onderwijs zullen gaan volgen.

Met de invoering van de Mammoetwet in 1968 werd de onderwijsvorm die HBS werd genoemd opgevolgd door enerzijds de vijfjarige HAVO en anderzijds het zesjarige VWO, met daarin de directe opvolger van de HBS, het Atheneum en het al bestaande Gymnasium. De HBS heeft uiteindelijk bestaan tot en met 1973, in dat jaar werden de laatste eindexamens (van de zogenaamde 'bezemklas' van de vijfjarige HBS) gehouden. Het zesjarige gymnasium oude stijl (alpha en bèta) heeft bestaan tot en met 1974. In dat jaar vonden de laatste bezemklas-eindexamens plaats van het gymnasium oude stijl.

   Afbeelding 1: Omstreeks 1900, een groep leerlingen voor de Rijks Hogere Burgerschool aan de Noorderstraat, later perceel nr. 151. Bovenste rij: uiterst links H.R. Verver.
Afbeelding 2: RHBS omstreeks 1900.

Naast de RHBS in Sappemeer (1868-1951) had het huidige Aletta Jacobs College (1995-heden) nog een flink aantal andere voorgangers, op een rijtje:

• Gemeentelijke HBS Hoogezand (1938-1953)
• Dr. Aletta Jacobsschool (1951-1953)
• Dr. Aletta Jacobs Lyceum in Sappemeer (1953-1968)
• (M)ULO-scholen (o.a. ULO dr. D. Bosschool, ULO prof. dr. G. van der Leeuwschool, MULO Kleinemeer, Schimmelpennincklaan en Hoofdstraat)
• Dr. Aletta Jacobsscholengemeenschap (1968-1995)

Daarnaast:

• Ambachtsschool, huishoud- en industrieschool, technische school
• SBHS - Scholengemeenschap voor Beroepsonderwijs Hoogezand-Sappemeer.
  In de jaren ‘70 vier gebouwen: de Prof. Ir. H. De Langeschool (technische afdeling en LEAO), de G. Boerschool (huishoudschool en land- en tuinbouwafdeling), de Prof. Huizingaschool en de Dr. D. Bosschool (beide gebouwen onderbouw beroepsonderwijs).
• Voortgezet speciaal onderwijs - VSO-MLK en VSO-LOM: Prof. R. Casimirschool, dr. Koppiusschool en Om de Noord.

Publicatiedatum: 12 juni 2018
Laatste wijziging: 4 november 2022
Auteur: Rachel Hiemstra