Steendam

Tussen Appingedam en Siddeburen ligt aan de Damsterweg het dorp Steendam (Gronings: Staindam), een belangrijk watersport- en recreatiecentrum aan het Schildmeer. In het midden van de vorige eeuw lag dit dorp nog temidden van een groot aantal meren en plassen die in de loop der jaren zijn gedempt. Alleen het Schildmeer, eens een deel van het Woldjermeer is hiervan overgebleven. Door dit merengebied liep de weg, die vroeger iets westelijker moet hebben gelegen, ongeveer naast de Schipsloot (gedempt in 1971). Een strook grond ten oosten van deze sloot heet nu nog Oudeweg. Ter hoogte van Steendam is de weg zo drassig geweest, dat men hier een stenen dam heeft aangelegd. Vermoedelijk is hierdoor de naam Steendam ontstaan.

Zeilen in de 19e eeuw

Rond 1900 ontwikkelde zich in Steendam de zeilsport, wat voor een groot deel te danken is aan Barteld van Heuveln, de zoon van Tjaard van Heuveln, die in het oude café bij de brug over het Afwateringskanaal woonde. Toch werd er in de 19e eeuw, voordat Barteld met deze sport begon, al gezeild op het Schildmeer. Kleischippers, die wierdegrond vervoerden van ’t Hogeland naar de Woldstreek lagen bij slecht weer vaak te wachten in de Groeve, Steendam en achter in ’t Schild. Wanneer het weer opklaarde, maakten zij er een wedstrijd van om als eerste de overkant te bereiken.

Steendam als watersportcentrum

Steendam groeide steeds meer uit tot een watersportcentrum. Nieuwe zaken kondigden zich aan. Café Kok bestond al in de jaren twintig. Het werd tijdens de oorlogsjaren van 1940 – 1945 door de Duiters in brand gestoken. In 1925 begon landarbeider J. Hinrichs senior met een botenverhuurbedrijf. Hij liet in 1927 zijn woning tot een café verbouwen. Een jaar later, in 1928, liet Jans Lintjer de nieuwe ‘Keet’ aan het Afwateringskanaal verrijzen. Omstreeks 1933 verscheen op het meer de 16 m2-klasse. De zeilsport werd steeds meer een volkssport. De zeilvereniging Steendam bestond al; ze takelde echter af en werd in mei 1942 gefuseerd met ’t Olle Schild. Sindsdien is er sprake van Zeilvereniging Olle Schild-Steendam. Sinds 1945 zorgt deze vereniging voor de Schildweek, een jaarlijks terugkerend zeilevenement.

Plannen voor de toekomst

In 2007 werd door de gemeente Slochteren een plan bedacht om het dorp meer op het Schildmeer en de watersportfaciliteiten aan te sluiten door middel van een boulevard en het dorp een dorpshart te geven. Helaas is hiervan nog niets terechtgekomen door gebrek aan investeerders en ontoereikende financiële mogelijkheden.

Steendam zit niet stil. De provincie helpt het dorp om al in 2019 een energie neutraal dorp te worden. Steendam is daarmee één van de zes uitverkoren dorpen die werden geselecteerd uit bijna dertig initiatieven uit de provincie. Het initiatief Steendam Gas(t)vrij heeft onder andere kleine coöperatieve windmolens, warmtebronnen en zonnepanelen op de agenda staan.

Publicatiedatum: 1 januari 2018
Auteur: Rachel Hiemstra