Siddeburen

Siddeburen (Gronings: Sibboern of Siddeboeren) vormde tot 1826 een eigen gemeente en werd daarna ingedeeld in de gemeente Slochteren. Het was voor de herindeling van 2018 qua inwoneraantal het grootste dorp van deze gemeente. De oorspronkelijke naam van Siddeburen is Sigerdachurcke, welke we kunnen vertalen als ‘kerk van Sigerd’. Hierna volgden 21 andere benamingen waaruit uiteindelijk de huidige plaatsnaam is ontstaan.

Hoewel dit voor de gehele Woldstreek geldt, is door vondsten uit de prehistorie aangetoond dat in het dorp Siddeburen al ongeveer 4500 jaar geleden mensen geweest zijn en waarschijnlijk ook gewoond hebben.
In totaal werden in Siddeburen en in de directe omgeving 79 voorwerpen uit de Steentijd gevonden, waarvan 14 binnen een straal van ongeveer 800 meter direct aan de zuidkant van het dorp.

Men is ervan uitgegaan, dat hier omstreeks 977 een vrij grote nederzetting moet hebben gelegen. Vermoedelijk stond er rond 977 ook al een (houten) kerk, al bestaat hier geen zekerheid over. De tegenwoordige kerk bestaat uit een Romaans schip van tufsteen, de beide koortraveeën en de halfronde sluiting uit afwisselende lagen tuf- en baksteen. Beide gedeelten van de kerk dateren waarschijnlijk van rond 1200 en werden in de 13e eeuw verhoogd met baksteen en van koepelgewelven voorzien. In het kerkgebouw bevindt zich een preekstoel uit 1621 en een N.A. Lohmanorgel uit 1745. De 29 meter hoge toren, waarschijnlijk in 1832 zeven meter verlaagt, bestaat beneden uit tufsteen, in het midden uit tuf- en baksteen en bovenaan geheel uit baksteen. In deze toren hangt een luidklok uit 1832, gegoten door de gebroeders van Bergen uit Midwolda.

 De Hervormde kerk in Siddeburen. 

 Het interieur van de Hervormde kerk.

Vroeger stonden er in het dorp twee borgen, het Ufkenshuis en het Eelshuis. De borg Ufkenshuis was eens gelegen ten westen van de kerk, aan de zuidzijde van de weg. Men vindt er nu villa ‘Schetsberg’. Aan het eind van de 16de eeuw woonde op deze borg Popko Ufkens. Deze vervulde als commissaris der dijken een belangrijke rol. De tweede borg was vermoedelijk het oude steenhuis van de familie Ewens, dat aan de westelijke zijde van de borg Ufkenshuis was gelegen. Een combinatie van vier personen kocht het gehele complex. Onder hen waren Catharina van der Noot, weduwe van Rengers van Farmsum, en haar zoon Egbert. Het was de kopers er vermoedelijk alleen om te doen in het bezit te komen van de heerlijke rechten, zoals het jacht- en visrecht, het collatierecht en het redgerrecht, die aan deze landgoederen waren verbonden. Vermoedelijk werd de borg Ufkenshuis omstreeks 1705 gesloopt. Het Eelshuis maakte deel uit van een kerkdorp ten oosten van Siddeburen.

Ten zuiden van Siddeburen loopt de Siepsloot, de grens tussen Fivelingo en het Oldambt. Deze Middeleeuws politieke grens vormt tot op de dag van vandaag ook de taalgrens. Ten zuiden van de Siepsloot spreekt men Oldambster Gronings en te noorden spreekt men de noordelijke variant van het Gronings.

 Hoofdweg met op de achtergrond de toren van de Nederlands hervormde kerk. Rechts 't Mölenwiekje, een smalle sloot, die in de jaren zeventig is gedempt.

Van 1929 tot 1942 had Siddeburen een eigen station aan het Woldjerspoor, het traject tussen Groningen en Delfzijl. Het dorp heeft zelfs haar eigen volkslied, het Sibboerster Volkslaid dat in 1947 werd geschreven door Gerhard Tuinema.

Siddeburen heeft nu een levendig verenigingsleven en staat jaarlijks in de schijnwerpers met vele activiteiten. Het jaarlijks terugkerende muziekevenement Schanspop is ontstaan in 1987, na een succesvol openluchtpopfestival in 1986. Het werd georganiseerd door jongerencentrum ‘de Schans’ en toentertijd mede mogelijk gemaakt door garanties van de overheid. Sindsdien hebben ca. 200 (grote) nationale en internationale artiesten het podium betreden en +/- 290-duizend bezoekers de toegang naar het festival weten te vinden. Het evenement werd 30 jaar lang georganiseerd tijdens de ‘Licht- en Klankweek’ van Siddeburen maar daar is na de editie in 2016 een einde aan gekomen.

Publicatiedatum: 1 januari 2018
Auteur: Rachel Hiemstra