Borgercompagnie

Borgercompagnie (Gronings: Börkomnij) is een karakteristiek veenkoloniaal lintdorp dat tot en met 2017 in drie gemeenten lag, namelijk Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde (tot 1990 Muntendam) en Veendam. Vanaf 2018 ligt het in de nieuwe gemeente Midden-Groningen en Veendam.

De stichting van een veenkolonie

Borgers (burgers) uit de stad Groningen kwamen in de zeventiende eeuw naar Borgercompagnie toe om een veenkolonie te stichten. In 1647 groef men het veendiep (kanaal) en bouwde hierlangs grote Oldambster boerderijen. Een aantal jaren later, in 1655, werd de veenborg ‘Welgelegen’ gebouwd. Welgelegen is één van de laatste Groninger buitenplaatsen, welke overigens nu gelegen is in de plaats Sappemeer aan het begin van het Borgercompagniesterdiep.

 1924: Borg Welgelegen

Langs het oorspronkelijke diep staan aan beide kanten boerderijen en huizen. De nummering begint in Sappemeer (Borgercompagnie Noord) en loopt op tot ruim 250 in het vroegere Wildervanck (Borgercompagnie Zuid). Aan de oneven kant, vlak voor de kruising met de Veendammerweg, is een uitloper richting de Langeleegte (Veendam).

Op de tekentafel ontworpen landschap

Na het afgraven van het veen ontwikkelde zich eerst veeteelt waarna de agrarische bedrijvigheid in Borgercompagnie op gang kwam. Wat eens een vrijwel ontoegankelijk veengebied was, was na de turfwinning veranderd in een landschap dat eruit zag alsof het op de tekentafel was ontworpen. Kaarsrechte kanalen lopen exact evenwijdig aan elkaar.

Omdat het Borgercompagniesterdiep niet goed werd onderhouden, werd het rond 1880 onbevaarbaar. Vanuit deze situatie ontstond een speciaal Kanaalwaterschap voor Borger- en Tripscompagnie, voor het onderhoud van sluizen, bruggen en kanaalpanden. In de jaren zeventig werd het middengedeelte van het diep gedempt. Na de reconstructie is in de loop van de jaren negentig een weg ontstaan.

   Op de eerste afbeelding de sluis (verlaat) in Borgercompagnie, jaartal onbekend. De tweede afbeelding is een artikel uit 'Het Nieuwsblad' van 12 juli 1947, het jaar dat Borgercompagnie 300 jaar bestaat, inmiddels bestaat Borgercompagnie al bijna 375 jaar. We hebben het nu over het dorp Borgercompagnie, destijds sprak men over de streek. In het artikel kondigt men het feest aan ter ere van het 300-jarig bestaan. Dat het een groot feest is geweest lezen we een aantal dagen later in de krant. Het hele dorp was versierd en bijna overal hing de vlag te wapperen. Uiteindelijk heeft men drie dagen gefeest. Vindt u het leuk om verder te lezen in de krant van 1947 over het feest, klik dan even op deze link om naar onze Krantenbank te gaan.

Publicatiedatum: 1 januari 2018
Auteur: Rachel Hiemstra