Kropswolde

Kropswolde (Gronings: Wolle) is een dorp met een lange geschiedenis en was het oudste dorp van de voormalige gemeente Hoogezand-Sappemeer. Bewoners noemde men ook wel Katten. 

Op bedevaart naar Kropswolde

In een oorkonde van 1249 wordt al gesproken over 'Crepeswalda'. Men denkt dat Kropswolde in de Middeleeuwen misschien een bedevaartplaats is geweest. Een Mariabeeld in een kapel op een uithof van het cisterciënzerinnenklooster Essen, ten noorden van de parochiekerk van Kropswolde getuigt hiervan.

Het ontstaan van een veenkolonie

Vanaf de 13e eeuw vonden verveningsactiviteiten plaats. In de eeuwen daarna ontwikkelt Kropswolde zich tot een veenkolonie, in het bezit van verschillende kloosterordes. Turf werd naar de stad vervoerd over de Hunze. De vaart op de Hunze werd beheerst door het Schuitenschuiversgilde, in 1403 opgericht met als doel turf uit het gebied rondom Kropswolde te vervoeren. Buiten het gilde mochten alleen inwoners van Kropswolde, Wolfsbarge en Westerbroek turf vervoeren, mits hun schepen minder capaciteit hadden dan die van het gilde. De dalgronden die door de vervening ontstonden werden voor akkerbouw gebruikt.

In de 17e tot en met het begin van de 19e eeuw bestond Kropswolde uit een groot aantal landerijen van hooggeplaatste burgers uit onder meer Hoogezand en Groningen. De huidige kerk werd in 1773 gebouwd, maar de toren dateert uit 1888.

   
Afbeelding 1: 1925, gezicht op de Woldweg in noordelijke richting met links de korenmolen 'De Hoop', later perceel nr. 70. Op de achtergrond (rechts van de molen) het stationsgebouw van Kropswolde. Gezien in noordelijke richting.
Afbeelding 2: 1920, aardappelrooiers bij landbouwer Jan Buining aan de Woldweg.

Van agrarisch dorp naar woondorp met recreatieve inslag

Het dorp had in de jaren na de Tweede Wereldoorlog nog een sterk agrarisch karakter met middenstand en ambachtslieden. Ook kende het dorp een bloeiend verenigingsleven. In de jaren zestig veranderde het aanzien van het dorp. De recreatie rond het Zuidlaardermeer nam een vlucht, uiteindelijk resulterend in de aanleg van het recreatiegebied Meerwijck, waarin fasegewijs een bungalowpark werd gebouwd. Een curieuze ingreep vormde de ontpoldering waarbij de Kropswolder Buitenpolder weer aan de natuur is teruggegeven. Ondertussen verloor het dorp haar agrarische karakter en ontwikkelde het zich als een woondorp met recreatieve inslag. In de periode 2005-2010 dreigde Kropswolde spoedig aan Hoogezand vast te groeien, maar vooralsnog is dit niet gebeurd. Anno 2018 is Kropswolde nog steeds een zelfstandig dorp.

   
Afbeelding 1: 1935, de Nederlands Hervormde kerk met kerkhof aan de Woldweg 115.
Afbeelding 2: Strand Meerwijck in augustus 1974.

Publicatiedatum: 1 januari 2018
Auteur: Rachel Hiemstra