Nieuwe aanwinst: Uniek militair zakboekje met originele koker voor het Historisch Archief

Onlangs is een militair zakboekje van een vermoedelijk Waterloo-veteraan uit Sappemeer aan het Historisch Archief geschonken. Dit bijzondere document is 65 jaar lang zorgvuldig door de heer R. ten Cate uit Hoogezand bewaard. De heer ten Cate, die vroeger een kapperszaak aan de Noorderstraat te Sappemeer had, heeft dit zeldzame document in 1954 ontdekt bij het opruimen van de zolder van zijn overleden grootvader van moederskant. Inmiddels is hij zelf ook een dagje ouder geworden, en is hij op zoek gegaan naar een goede bestemming voor het zakboekje. Het unieke is dat ook de oorspronkelijke ijzeren koker bewaard is gebleven. Beide stukken vormen een mooie aanvulling op de collectie van het Historisch Archief.

Jurjen Jans Melchior, eigenaar van het zakboekje, wordt in 1793, als onecht kind van Anna Koning en onbekende vader (vermoedelijk een Jan) in aan de Molenstraat in Groningen geboren. Hij wordt gedoopt in de Martinikerk in Groningen. Wanneer hij op 20 mei 1815 wordt ingeloot bij de Nationale Militie, bataljon nr. 4, is hij woonachtig te Sappemeer. Bekend is dat dit bataljon in juni 1815 deel zal nemen aan de Slag bij Waterloo. Het is dus aannemelijk dat ook Jurjen, waarschijnlijk nog nauwelijks geoefend, bij Waterloo onder leiding van de Prins van Oranje tegen de Franse troepen van Napoleon als fuselier (geweerschutter) heeft gestreden.

Over zijn verdere militaire loopbaan staat het nodige in het zakboekje genoteerd. Melchior blijft tot in 1820 in militaire dienst. In dat jaar trouwt hij met Albertje Poppes Mulder, met wie hij in 1818 al een dochter met de naam Anna had. De aangifte van de geboorte doet hij blijkens de geboorteakte zelf in Sappemeer. Bijzonder is dat hij niet als militair, maar als dagloner aangifte doet. In het zakboekje staat namelijk vermeld dat hij op dat moment verlof heeft. Later krijgt hij samen met zijn vrouw nog vier kinderen, waarvan er twee overlijden. Nadat zijn vrouw Albertje in 1831 overlijdt, hertrouwt hij in 1833 met de 26 jarige Aaltje Huttinga. Hij is zelf dan al 39 jaar oud. Zij krijgen samen nog vijf kinderen, waarvan er twee op jonge leeftijd overlijden.
Uit de verschillende burgerlijke standsakten blijkt dat hij in de loop der tijd uiteenlopende beroepen heeft. Zo staat hij naast dagloner ook als schipper en winkelier genoteerd. Uiteindelijk is onze Waterloo-veteraan in 1875 op 80-jarige leeftijd overleden.

Heeft u misschien ook nog iets moois op zolder liggen, gooi het niet zomaar weg, maar denk ook eens aan het Historisch Archief. Het zou zonde gaan wanneer interessante documenten - ook al zijn ze misschien nog niet zo oud als het zakboekje van de heer Ten Cate - zomaar verloren zouden gaan. U kunt het archief altijd Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of bellen (0598-373683).